فردای اقتصاد: وزیر خارجه امریکا در اظهاراتی مدعی شد که آخرین پاسخ ایران، گامی به عقب بوده و بنابراین او امیدی به احیای برجام در کوتاه مدت ندارد. اما حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران گفته‌است که تبادل پیام‌ها میان طرفین ادامه دارد.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا در گفت و گو با اسکات پلی، خبرنگار شبکه سی.بی.سی درباره مذاکره با ایران گفت که امیدی به احیای برجام در کوتاه مدت ندارد.
بلینکن افزود: «ایران همچنان به تلاش برای وارد کردن موضوعات خارجی [غیرمرتبط با برجام] به مذاکرات تلاش می‌کند که ما قصد نداریم به آنها پاسخ مثبت بدهیم. ما یک توافق بد را نمی‌پذیریم. پاسخی که آنها [ایران] به آخرین طرح ما به دنبال متن نهایی توافق از سوی اروپا دادند، گامی به عقب است. بنابراین من هیچ چشم‌اندازی در آینده خیلی نزدیک برای رسیدن به یک نتیجه نمی‌بینم.»
ابراهیم رئیسی، رییس‌جمهور ایران، در آستانه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در مصاحبه با همین شبکه گفته بود که جمهوری اسلامی آماده ورود مجدد به برجام است.
در این میان، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در جریان دیدار با همتای سوری‌اش در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، درباره مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا گفت: «تبادل پیام‌ها بین آمریکا و ایران از طریق برخی وزرای خارجه و هماهنگ‌کننده اروپا در حال انجام است. ایران با اتخاذ رویکردی منطقی مسیر دیپلماسی را پیگیری می‌کند و بر توافقی پایدار و دارای تضمین برخورداری از منافع اقتصادی آن، تاکید دارد.»
محمد مرندی مشاور تیم مذاکره کننده ایران نیز گفته تهران پیش از توافق، خواهان تضمین است. به گفته او «آمریکایی‌ها می‌خواهند برخی بندهای مبهم را حفظ کنند تا توافق را دور بزنند.»
پس از آخرین پاسخ ایران به طرح آمریکا در جواب به متن نهایی توافق که از سوی اتحادیه اروپا در ماه ژوئن ارائه شد، مذاکرات بازگشت به برجام متوقف شده است. آمریکا این پاسخ ایران را گامی به عقب دانسته است.
انتقاد شدید اسلامی از آژانس
همزمان رییس سازمان انرژی اتمی ایران که به وین سفر کرده‌است در سخنانی تاکید کرد: «مایلم روشن سازم که هیچ‌گونه فعالیت یا مواد هسته‌ای اعلام نشده در ایران وجود ندارد و تمامی اتهامات صرفا مبتنی بر اطلاعات ساختگی و نادرست رژیم غاصب اسرائیل است. جمهوری اسلامی ایران حقیقتا انتظار دارد که آژانس گزارش‌دهی، نظارت و راستی‌آزمایی خود را به صورت حرفه‌ای، بی‌طرفانه و مستقل‌تر انجام دهد.»
او افزود: «انتظار داریم که آژانس برای حفظ اعتبار و انسجام خود اجازه ندهد برخی از عناصر؛ اتهامات کهنه‌ای را که در سال ۲۰۱۵ بسته شده‌اند و دوباره تاکید می‌کنم اتهامات کهنه‌ای را که در طول سالیان مطرح شده و در سال ۲۰۱۵ بسته شده است را به بهانه‌های مختلف بازخوانی و مطرح کنند.»
اسلامی ادامه داد: «ما معتقدیم که آژانس باید از اتکا به اطلاعات بی‌اساس از طریق منابع غیرقابل اعتماد دوری کرده و از سیستم راستی‌آزمایی قوی تبعیت کند و تنها زمانی این جریان قابل بازگشت است که تحریم‌های غیرقانونی وضع شده علیه ملت ایران به بهانه‌های واهی لغو شود و ما همواره آماده گفت‌وگو و تعامل بوده‌ایم و خواهیم بود.»
اسلامی در این سفر با رافائل گروسی مدیرکل آژانس و برخی همتایان از دیگر کشورها دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد.
ادعاهای گروسی
همزمان، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ادعای اینکه ایران، از ماه ژوئن، تعاملی با آژانس نداشته، مدعی شد: «در نتیجه، مسائل باقی‌مانده مربوط به وجود ذرات اورانیوم با منشا انسانی، حل نشده و آژانس در موقعیتی نیست که تضمین دهد برنامه هسته‌ای ایران منحصرا صلح‌آمیز است.»
گروسی روز دوشنبه چهارم مهر در سخنرانی خود در شصت و ششمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «همانطور که در شصت و پنجمین نشست کنفرانس عمومی اعلام کردم، راستی‌آزمایی و نظارت آژانس بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران ذیل برجام به‌طور جدی تحت تاثیر تصمیم ایران برای توقف اجرای این تعهدات از جمله پروتکل الحاقی قرار گرفته است.»
او افزود: «در صورت ازسرگیری کامل اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران در چارچوب برجام، آژانس باید شکاف موجود در دانش خود را در مورد زمانی که تجهیزات نظارتی و بازرسی ما مرتبط با برجام فعال نبود، رفع کند.»
به گفته مدیرکل آژانس، چالش‌های قابل توجهی برای تایید انطباق با وضعیت اعلام شده ایران درباره سانتریفیوژها و آب سنگین پیش از ۲۱ فوریه ۲۰۲۱ وجود خواهد داشت.
ایران پیشتر با تصویب یک قانون در مجلس شورای اسلامی، میزان همکاری خود با آژانس را به اندازه پیش از امضای برجام و صرفا در چارچوب NPT یا پیمان منع اشاعه بازگرداند.
به گفته مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این نهاد سازمان ملل درباره توافق پادمانی ان‌پی‌تی با جمهوری اسلامی، تلاش‌هایی برای تعامل با ایران به منظور حل موضوعات باقی مانده مرتبط با وجود ذرات اورانیوم با منشا انسانی در سه مکان اعلام نشده در ایران انجام داده، اما تهران از ماه ژوئن، با آژانس تعاملی نداشته است.
او با ابراز تردید درباره ماهیت صلح‌آمیز بودن برنامه اتمی ایران تاکید کرد: «آژانس همچنان آماده‌است بار دیگر با ایران وارد تعامل شود تا بدون هرگونه تاخیر این موضوعات حل شوند.»
در حالی که هنوز مذاکرات احیای برجام به نتیجه‌ای نرسیده، گروسی درباره پرونده ایران اضافه کرد: «ما باید راه‌حل‌های مشترک برای مشکلات پیدا کنیم؛ مشکلاتی که اگر ما به روشی مبتنی بر همکاری آنها را حل نکنیم، قرار نیست کنار گذاشته شوند.»
سه ماه پیش ایران در واکنش به قطعنامه جدید شورای حکام آژانس، بار دیگر همکاری خود را با آژانس کاهش داد.
اما بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای مشترک اقدام‌های ایران را در محدود کردن همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محکوم کردند و هشدار دادند اقدام‌های جدید ایران صرفا وضعیت موجود را وخیم کرده و تلاش‌ها را برای احیای برجام پیچیده‌تر می‌کند.
سخنان مالی
رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، نیز با اشاره به اینکه شورای حکام با قطعنامه اخیر خود پیامی بدون ابهام به ایران ارسال کرد افزود که تهران باید به تعهدات پادمانی خود عمل کند.
او در ادامه ادعاهایش افزود: «ما برای احیای برجام آماده‌ایم، ایران فقط باید تصمیم بگیرد که خواسته‌های نامربوط خود را کنار بگذارد و با توافقی که از ماه مارس در دسترس است موافقت کند.»
تبادل نظر